وزرای خارجه سه کشور آلمان، انگلیس و فرانسه، دیروز در پایتخت رومانی که ریاست دوره‌ای اتحادیه اروپا را بر عهده دارد، از آغاز به کار ساز و کار ویژه همکاری با ایران خبر دادند.

پس از کش و قوس‌های فراوان، مکانیزم مالی اتحادیه اروپا برای تداوم همکاری با ایران به نام "اینستکس" رونمایی شد.

بر این اساس در ادامه مهم‌ترین نکات در خصوص این ساز و کار ارائه شده است:

۱- اینستکس، مخفف وسیله حمایت از مبادلات تجاری و یک مکانیزم پرداخت است که به شرکت‌ها اجازه می‌دهد بدون قرار گرفتن در معرض تحریم‌های آمریکا به تجارت مشروع با ایران ادامه دهند.

۲- در مرحله نخست فقط مبادلات دارویی، پزشکی و غذایی تحت پوشش قرار خواهد گرفت اما به تدریج دامنه فعالیت این مکانیزم گسترش می‌یابد.

۳- مقر اینستکس در پاریس خواهد بود. یک آلمانی ریاست آن را بر عهده خواهد داشت و انگلیسی‌ها نظارت بر عملکرد آن را بر عهده خواهند گرفت. این مکانیزم در حال حاضر قرار است مبادلات ایران و اعضای اتحادیه اروپا را پوشش دهد و هنوز مشخص نیست که کشورهای خارج اتحادیه اروپا بتوانند از آن استفاده کنند یا خیر.

۴- طبق متن رسمی منتشر شده توسط سه کشور اروپایی، این مکانیزم بر اساس قوانین مالی سازمان ملل و اتحادیه اروپا، قوانین ضد پولشویی AML و تأمین مالی تروریسم CFT عمل خواهد کرد. کشورهای اروپایی از ایران خواسته‌اند هر چه سریع‌تر نسبت به اجرایی کردن برنامه اقدام FATF اقدام کند.

۵- به گفته خبرگزاری رویترز، گام بعدی این مکانیزم مالی، تأمین بودجه مورد نیاز توسط کشورهای اروپایی و ایجاد شعبه نمایندگی آن در ایران است.

۶- آمریکا فعلاً از واکنش رسمی نسبت به راه‌اندازی این کانال خودداری کرده است، اما سفارت این کشور در آلمان اعلام کرده که انتظار نمی‌رود این مکانیزم از فشار حداکثری آمریکا بر ایران بکاهد.

۷- این مکانیزم یک واسطه انتقالی بوده و قرار است واردکننده اروپایی از ایران، بدهی خود را به اینستکس پرداخت کند و صادرکننده کالا به ایران، طلب خود را از اینستکس دریافت کند؛ بنابراین قرار نیست پولی به ایران منتقل یا از آن خارج شود.

۸- به گفته وزیر خارجه آلمان، این مکانیزم تنها مبادلاتی را پوشش خواهد داد که توسط آمریکا تحریم نشده‌اند و فعلاً در خصوص کالاهای تحریمی تغییری ایجاد نشده است.

۹- و زیر خارجه اتریش با حمایت از راه‌اندازی این ساز و کار، خواهان گسترش نقش یورو در مبادلات جهانی شده است. وی اظهار امیدواری کرده که با راه‌اندازی این مکانیزم، مسیر برای تعامل شرکت‌های متوسط و کوچک اروپایی با ایران هموار شود.

۱۰- انتظار می‌رود کشورهای غیر اروپایی تمایل زیادی برای پیوستن به این مکانیزم داشته باشند. ژنگ مینگ، سفیر چین در اتحادیه اروپا در مصاحبه با فایننشیال تایمز گفته است فکر می‌کند شرکت‌های چینی برای استفاده از این مکانیزم مشتاق باشند.