دوره پسا نیویورک / برجام، ارتباط با اروپا و تماس با ترامپ در هاله ای از ابهام/ اگر ترامپ رای بیاورد جنگ می‌شود؟
شناسه خبر: 46798 سرویس: بین الملل
مجمع‌عمومی سازمان ملل تمام شد. ظریف بعد از روحانی در نیویورک ماند تا همچنان راه دیپلماسی را باز نگه دارد، اما اتفاقی که همه منتظرش بودند رخ نداد. آیا راهی که در پیش‌روست جنگ است یا هنوز فرصت مذاکره باقیست؟
بسیاری از کشورهای اروپایی به اتفاقات هفته قبل در نیویورک دل بسته و تاکید داشتند که احتمالا ترامپ و روحانی در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل با یکدیگر ملاقات خواهند کرد. با این حال، با عدم وقوع چنین اتفاقی، بسیاری شوکه شدند چرا که انتظارشان برآورده نشد.
عدم دیدار روحانی و ترامپ در نیویورک آنقدر مهم بود که می‌توان حوادث بعد از آن را دوره "پسا نیویورک" نامید. از جمله مهمترین حوادثی که در هفته جاری رخ داد یکی چرخش اروپا به سمت آمریکا و دور شدن از برجام بود که الجزیره در یک مقاله مفصل به آن پرداخت ( مقاله الجزیره در این رابطه را اینجا بخوانید).
اتفاق دیگر، افزایش تنش بین ایران و عربستان بود. علی رغم اینکه ایران با طرح "ائتلاف امید" و با این هدف که کشورهای حاشیه خلیج فارس را در مورد امنیت دریایی این منطقه با هم متحد کند، در نشست عمومی سازمان ملل شرکت کرد اما عربستان در هفته جاری بارها علیه ایران دست به تهدید زد. در همین رابطه عادل الجبیر، وزیر مشاور در امور خارجی دولت عربستان سعودی خواستار «تلاش جهانی برای مهار کردن رفتار تهاجمی ایران» شد. الجبیر تاکید کرد که عربستان باید به مماشات با ایران پایان دهد چرا که ایران می‌خواهد امپراطوری پارسی را احیا کند.
در این گیر و دار نگاه متحدین منطقه‌ای و اروپا به آمریکا و شخص ترامپ دوخته شده است. اما نباید فراموش کرد که خود ترامپ اکنون در اوضاع بسیار سختی قرار دارد و دچار یک بحران داخلی است. رئیس جمهور جنجالی آمریکا اکنون وحشت زده از استیضاحش به دست دموکراتهای کنگره( به بهانه سو استفاده از قدرت جهت کنار زدن جو بایدن) است.
نشنال اینترست معتقد است تنگنایی که اکنون ترامپ در آن گرفتار شده باعث می‌شود او بیشتر به فکر درگیری با ایران یا جنگ بیفتد چرا که اگر به این اطمینان برسد که رای نمی‌آورد ممکن است با یک بحران خارجی از استیضاح گذشته و باز سبد آراء را به نفع خود کند(درباره استیضاح ترامپ و تاثیرش بر روابط با ایران اینجا را بخوانید).
همچنین نجاح محمد علي در القدس العربی نوشت که ترامپ قصد داشت در نیویورک با مقامات ایران دیدار کرده وتحریمها را هم لغو کند اما تحول بزرگی که به ناگاه در حین حضور ترامپ و روحانی در مجمع عمومی سازمان ملل اتفاق افتاد و طی آن دشمنان دموکرات ترامپ، در اقدامی حساب شده، از استیضاح وی، صحبت کردند، این اقدامات را منتفی کرد.
اگر این تحلیل درست باشد یعنی ترامپ حس کرده که اکنون از ابزار فشار بر ایران استفاده کند تا بتواند در موقع سخت تر شدن شرایط استیضاح از آن استفاده کند.
جنگ یا صلح؛ تحلیلگران غربی چه می‌گویند؟
اما تحلیل کارشناسان غربی در این رابطه چیست؟ پروفسور فرارو معتقد است که ایران نباید نگران شرایط پسا نیویورک باشد چرا که به هیچ وجه ترامپ قصد جنگ با ایران را ندارد.
پروفسور وینسنت فرارو استاد علوم سیاسی در کالج مونت هولیوک ماساچوست آمریکا است. تخصص او تغییرات روابط بین المللی پس از جنگ سرد است. پروفسور فرارو قبلا به عنوان مشاور علمی انجمن ملل متحد هم مشغول به کار بوده است.
فرارو تاکید دارد که یکی از مهم ترین عواملی که باعث می‌شود ترامپ مجددا در انتخابات پیروز شده و رئیس جمهور باقی بماند این است که قیمت نفت را پایین نگه دارد چرا که تاریخ هم نشان داده که قیمت نفت همیشه باعث سقوط روسای جمهور آمریکا شده است. ترامپ برای پایین نگه داشتن قیمت نفت ناچار است که از جنگ با ایران پرهیز کند.
فرارو معتقد است در این شرایط ایران باید راه خود را ادامه داده و همچنان بر اروپا و روسیه و چین فشار بیاورد تا آمریکا را به برجام بازگردانده و تحریمها را لغو نماید.
فرارو که درباره آینده خوشبین است معتقد است سرانجام اروپا ترامپ را راضی خواهد کرد که به برجام بازگردد.
با این حال، نظر همه کارشناسان غربی این چنین نیست. نیتا کرافورد ( متخصص روابط بین الملل و استاد دانشگاه بوستون ) به اندازه فرارو خوشبین نیست. این استاد دانشگاه معتقد است برجام یک مانع بزرگ برای روی دادن جنگ بین ایران وایالات متحده بود اما با خروج دونالد ترامپ از این توافق، عملا این مانع از دست رفت.
کرافورد معتقد است علی رغم اینکه جنگ به سود هیچ کشوری نیست اما با خروج آمریکا از برجام به نظر می‌رسد که وقوع جنگ اجتناب ناپذیر باشد. این استاد دانشگاه تاکید دارد که با این حال، اگر کشورهای درگیر(به خصوص غرب) کمی از شدت عمل خود کم کنند و سیاست تلافی جویانه را دنبال نکنند، تا حدودی احتمال جنگ پایین می‌آید.
منبع:فوری